ज्याचा त्याचा महारावर कटाक्ष

म्हणजे एकंदरीत स्पृश्य हिंदुच्या मनात महार लोकसमूहाबाबत किती तीव्र द्वेषभावनेचे विष भरलेले असायचे याचा त्यातून आपणांस प्रत्यय येतो. मात्र याहीपुढे आपल्या असे लक्षात येईल की नुसतेच स्पृश्य हिंदु हे महार लोकसमूहाचा द्वेष करीत असत असे नसून त्यात चांभार मांग जातींचा लोकसमूहदेखील कदापिही मागे नव्हता हे परखडपणे मांडतांना बाबासाहेब पुढे म्हणतात,

*”मागे आतापर्यंत निदान हिंदुच महारांचा द्वेष करीत. त्यांच्या रांगेत चांभार मांग शिरलेले दिसतात. त्यांनीही महारांचा द्वेष करण्याचे कार्य आरंभिलेले दिसते. नव्हे महारांचा द्वेष करण्यापलिकडे दुसरे काहीच त्यांच्या हातून होत असलेले दिसत नाही. चांभार मांगाची महारांविरुद्ध उठावणी हिंदु लोकांनीच केलेली आहे असा आम्हांस विश्वास वाटतो. पण महारांविरुद्ध उठलेल्या चांभार मांगांना आम्हाला इतकेच सांगावयाचे आहे की ज्या काही सवलती मिळाल्या आहेत त्या महारांच्या श्रमामुळे आणि चळवळीमुळे मिळाल्या आहेत. आणि महारांवर आरोप करावयाचे असतील तर जे खरे असतील असेच आरोप करावेत. भलते सलते वायफळ बोलू नये. हल्ली हे सत्र महारांविरुद्ध सर्वत्र चालू आहे.”*

बाबासाहेबांच्या वरील विधानांची प्रासंगिकता किती योग्य होती हे आजही *हिंदुहृदयसम्राट कांशीराम यांच्या, पूर्वाश्रमीच्या वीर महार लोकसमूहाने धर्मांतर करून बौद्ध ही ओळख धारण केल्यावरही त्यांना हेतुपुरस्सर हिनविण्यासाठी मरेपर्यंत त्यांच्याद्वारे करण्यात येणाऱ्या ‘महार-महार’ या शब्दोच्चारातून केलेल्या नीच कृत्यातून आपल्या निदर्शनास आल्यावाचून राहणार नाही.*

दि.११/०७/२०१८
चळवळीची उपराजधानी, चंद्रपूरहून

(टीप : पूर्वाश्रमीच्या वीर महार लोकसमूहाने धर्मांतर करून नंतरच्या काळात (१९५६) स्वाभिमानी बौद्ध ओळख स्वीकारल्याचा गौरवशाली इतिहास आहे.)